Wiele osób, w szczególności młodych pracowników, którzy od niedawna obecni są na rynku pracy, zatrudnianych jest na podstawie tzw. umów śmieciowych – umów zlecenie lub umów o dzieło. Warto wiedzieć, jak ma się do siebie umowa zlecenie a zwolnienie lekarskie, by wiedzieć, jakie są prawa, jakie przysługują tak zatrudnionej osobie.
Należy zacząć od podkreślenia faktu, że osoba, która podpisze umowę zlecenie, w momencie podpisania umowy podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu, rentowemu, emerytalnemu oraz, ewentualnie, wypadkowemu. Warto pamiętać jednak, że ubezpieczeniu chorobowemu, na podstawie którego wypłacany jest chorobowy zasiłek, osoba podlegająca pod umowę zlecenie podlega jedynie dobrowolnie. Do takiego dobrowolnego ubezpieczenia na wypadek choroby osoba zatrudniona na takich zasadach przystępuje na swój wniosek. Podlega takiemu ubezpieczeniu aż do momentu, którego data wskazana jest we wniosku. Ubezpieczenie obejmuje zleceniobiorcę od momentu, w którym taki wniosek zostaje złożony.
W momencie, gdy pracownik podlega dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu, posiada on prawo do zasiłku po stu osiemdziesięciu dniach (jest to tak zwany okres wyczekiwania). Do okresu takiego ubezpieczenia dodane zostają również poprzednie okresy, gdy pracownik był objęty ubezpieczeniem chorobowym – niezależnie od tego, czy był objęty obowiązkowo, czy dobrowolnie. Jedynym warunkiem jest to, by przerwa w ubezpieczeniu nie trwała dłużej niż trzydzieści dni.
Niektóre osoby mają prawo do zasiłku chorobowego już od pierwszego dnia objęcia ubezpieczeniem chorobowym. Nie muszą one wtedy przeczekać okresu wyczekiwania. Osobami takimi są absolwenci szkół lub szkół wyższych, którzy przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w przeciągu dziewięćdziesięciu dni od momentu ukończenia szkoły lub uzyskania dyplomu absolwenta studiów wyższych oraz osoby, których niezdolność do wykonywania pracy spowodowana została przez wypadek, który wydarzył się w drodze do pracy lub z pracy.
Zwolnienie od lekarza nazywane potocznie jest L4 – źródłem tego skrótu jest dawne oznaczenie wypełnianego przez lekarza formularza, który poświadczał o chorobie pracownika. Zwolnienie lekarskie przysługuje osobie zatrudnionej na umowie zleceniu jedynie w przypadku, gdy ta umowa została zgłoszona do ZUS. Co to znaczy? Przysługuje w takim razie wtedy, gdy nie jest się uczniem lub studentem poniżej dwudziestego szóstego roku życia. Przysługuje też osobom, które nie są zatrudnione nigdzie indziej lub pracują, ale z drugiej umowy nie zarabiają dostatecznie wysokiej kwoty. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wypłaci zasiłek w momencie, gdy wykazane zostanie, że osoba ubiegająca się o zasiłek opłacała przynajmniej przez trzy miesiące składki na ubezpieczenie na wypadek choroby. Składki te są dobrowolne.
Wysokość zasiłku chorobowego przysługuje pracownikowi w wysokości osiemdziesięciu procent podstawy wymiaru. Jeśli osoba przebywała w szpitalu, to procent spada – do siedemdziesięciu procent podstawy. Zasiłek ten może przysługiwać w wysokości stu procent podstawy wymiaru w przypadku, gdy moment braku zdolności do pracy przybada na okres ciąży lub jeżeli osoba brała udział w obowiązkowych badaniach lekarskich dla dawców.